Валерый Фралоў: «У нас ёсць шанец на перамогу»

Генерал-маёр Валерый Фралоў піша ў «Народнай волі» пра хуткія прэзідэнцкія выбары.

Зарэгістраваныя ініцыятыўныя групы прэтэндэнтаў на пасаду прэзідэнта. Іх ажно 17 (праўда, дзве ўжо адпалі). Ну проста разгул дэмакратыі ў краіне! І я яшчэ «паддаў гарачага», прадказаўшы напярэдадні кампаніі з'яўленне ў ліку прэтэндэнтаў буйнога дзяржаўнага чыноўніка...

Так, я сапраўды спадзяваўся, што такі чыноўнік абвесціцца з-за наступных прычынаў.

Першая. Насельніцтва, вядома, чыноўніцкую брацію не любіць. Тым не менш, на мой погляд, гэта не самыя шчаслівыя людзі. Так, яны ездзяць на крутых машынах, не бядуюць, забяспечваюць за кошт сябе рост сярэдняй зарплаты амаль да 500 даляраў, хоць самі могуць мець у некалькі разоў больш. Але шмат у чым ім не пазайздросціш. Дай паказчыкі, дай план, зрабі тое, зрабі гэта - прычым часцяком насуперак здароваму сэнсу. Трэба выгоднічаць, быць халуём, сумленне засунуць далей, і ўсё адно пры няўдалым руху цела можаш апынуцца ля разбітага карыта, а тое і ў турме. І чым вышэй уздымаешся, тым больш балюча падаць. І разумеюць жа, што дурам займаюцца, але маўчаць. Маўчаць гадамі! А далёка ж не ўсе там ідыёты і сволачы, і на іх многае яшчэ трымаецца. Просты чалавек хоць з брыгадзірам, майстрам душу адвядзе, з сябрамі пасядзіць, а чыноўнік і з сябрамі павінен трымаць вуха востра. Вядома, надакучыла.

Другая. І для Расеі, і для Захаду найбольш прымальны варыянт змены ўлады - гэта апора пры правядзенні структурных рэформаў не на штатных апазіцыянераў, якія ў сілу аб'ектыўных прычынаў не маюць вопыту рэальнай кіраўніцкай працы, а на людзей ва ўладзе, якія ведаюць, як функцыянуе дзяржава з яе інстытутамі, і здольных не дапусціць збояў у працы дзяржаўнай машыны, хаосу, перыяду бесталкоўшчыны. Вядома, рэвалюцыі - гэта занадта радыкальныя сцэнары. І ў той жа час і Захаду, і Расеі хацелася б бачыць на чале Беларусі больш прадказальнага і дамоваздольная чалавека, для якога выпрацаваныя сусветным вопытам стандарты ў эканоміцы, міжнародных адносінах, праве і іншых сферах жыцця будуць прымальныя і зразумелыя. Цяперашні гаспадар «Чырвонага дома» можа крыўдзіцца, але ўсё ж такі не прымае сусветная эліта стылі кіраўніцтва Гітлера або Сталіна, не могуць цывілізаваныя людзі ў гэтым сэнсе падзяліць захапленні цяперашняга беларускага кіраўніка.

Разумеючы, што ва ўмовах Беларусі з’яўленне буйнога чыноўніка ў якасці кандыдата ў прэзідэнты праблематычнае, я ўсё ж такі да апошняга дня спадзяваўся на гэты найменш хваравіты варыянт перабудовы дзяржмашыны. Не дачакаўся, смелых не знайшлося. І тады, рэальна ацаніўшы свой патэнцыял, у першую чаргу па стварэнні грашовага фонду пад выбарчую кампанію (каб, як кажа Мікалай Статкевіч, не быць блазнам), я адмовіўся ад прэтэнзій на высокі пост, а ўвайшоў у ініцыятыўную групу Андрэя Саннікава. У мінулым гэта таксама буйны чыноўнік - намеснік міністра замежных спраў, мае вялікі вопыт, прадстаўляў нашу краіну на лёсавызначальных міжнародных перамовах, у тым ліку - на перамовах па раззбраенні. Заўважце, на перамогу Андрэя Саннікава таксама вырашылі працаваць тры былыя кіраўнікі парламента С. Шушкевіч, М. Грыб і А. Вайтовіч, а яшчэ Р. Гарэцкі, Ю. Хадыка, А. Марачкін, А. Шатэрнік, Ю. Хашчавацкі, С. Законнікаў і многія іншыя паважаныя людзі, з якімі я знаёмы і сябрую шмат гадоў.

Прызнаюся шчыра, былі ў мяне сумненні, ці не нашкоджу я Саннікаву. Да таго ж пасля публікацыі ў «Народнай Волі» артыкула «За мной!» каля дзесятка нядобрых лістоў атрымаў: «засланец», «генерал мірнага часу», «служыў толькі ў цёплых месцах», «не хадзіла па маёй спіне міліцэйская дубіна», «былы дэпутат, якога ніхто не выбіраў», «расеец, едзь у Маскву»... Чамусьці пісалі людзі, якіх і я не ведаю, і яны не ведаюць мяне.

А вось Дзмітрый Дашкевіч, кіраўнік незарэгістраванага «Маладога Фронту», ніколі нічога такога мне не казаў. Мабыць, не падазраваў ён ва мне «засланца», калі пасля двух збіванняў (з пераломам рэбраў), суду за несанкцыянаваны мітынг (штраф 300 мінімалак) і шматлікіх затрыманняў мы ўпершыню паехалі з ім на «хімію» да Паўла Севярынца.

«Служыў у цёплых месцах...». Так, дванаццаць гадоў - на Далёкім Усходзе (8 гадоў у Амурскай вобласці). Улетку там і праўда горача. А ў 1991-1993 гадах - у Вільні камандзірам дывізіі, начальнікам Віленскага гарнізона. Вядома, мог там стаць «нямірным генералам», пастраляць па натоўпе... Але не ўляпаўся я ў такую дурасць.

А тое, што выбараў нармальных ў нашай краіне няма, - дык адкуль мне ведаць пра гэта? Гэта ж мы, трое дэпутатаў Палаты прадстаўнікоў, проста ад гультайства галадалі, патрабуючы ўнесці папраўкі ў Выбарчы кодэкс. Дарэчы, галадалі мы разам з Віктарам Івашкевічам, прадстаўніком Партыі БНФ, які таксама цяпер працуе ў ініцыятыўнай групе Саннікава.

Ну, а наконт таго, што я расеец... Два стагоддзі ў складзе Расеі не прайшлі для беларусаў бясследна. Але быў час, калі я размаўляў выключна па-беларуску, бо выхоўваўся ў вёсцы ў бабулі Тэклі. Але калі вяртаўся ў Менск і гаварыў па-простаму, то, здаецца, менавіта цяперашнія апантаныя змагары за мову казалі мне — «колхозник». І я хуценька перавучваўся гаварыць «правільна»... Але вельмі зайздрошчу, што Андрэй Алегавіч Саннікаў ведае і англійскую, і французскую, і польскую, і рускую, і беларускую мовы. Гэта паспрыяе ўсталяванню добрых адносін нашай краіны з суседзямі. Я, на жаль, добра ведаю толькі рускую, беларускую і камандзірскую. Ну, і трошкі літоўскую, бо, калі служыў у Літве, амаль два гады хадзіў з літоўскім слоўнікам. (Лаба дзена. Мяс сяней несімаціма. Аш джаўгюас юс суцікас. Кейп юсу свейкота? Кейп рейкалай? Вісо гяро. - Добры дзень. Мы з вамі даўно не бачыліся. Як вашае здароўе? Як справы? Да спаткання). Можа, і я чым дапамагу?..

Перакананы, Андрэй Алегавіч, якога ведаю ўжо дзесяць гадоў, не будзе дзяліць беларусаў на «сваіх» і «чужых», на «правільных» і «няправільных», на «чэсных» і «нячэсных». У гэтага чалавека няма шораў радыкалізму. Затое ёсць багаты жыццёвы вопыт працы ў якасці буйнога чыноўніка-міжнародніка, вопыт дыскусіі і дыялогу, вопыт кампрамісу і адстойвання сваёй пазіцыі. Гэта вельмі важна цяпер для Беларусі.

Вядома, я ведаю і шматлікіх іншых кандыдатаў (акрамя некаторых зусім ужо новых асобаў). Але пагаджуся са Святланай Алексіевіч, што акрамя любові да Радзімы, прэзідэнту патрэбныя і прафесійныя якасці кіраванца, эканаміста, патрэбныя веды, навыкі, уменні рэальна кіраваць складанымі працэсамі, прымаць рашэнні і браць адказнасць на сябе.

І давайце не блытацца сярод 17 прозвішчаў. На жаль, некаторыя прэтэндэнты, акрамя любові да Радзімы (хоць гэта таксама нямала), нічога ў сваю карысць прад'явіць пакуль не могуць. Зразумела, якія мэты яны ставяць: асабістая раскрутка, піяр, стварэнне імя... Гэтыя мэты цалкам можна растлумачыць, але не прыняць. Таму сярод 17 прозвішчаў сур'ёзных кандыдатаў усё ж такі няшмат. Але я вельмі баюся, што сумеснымі высілкамі ўлады і шматлікіх альтэрнатыўных кандыдатаў выбары ператворацца ў блазнаванне. І можа так здарыцца, што ў 2011 годзе мы ў поўнай меры адчуем вынікі нашых «ігрышчаў амбіцый» і ў эканоміцы, і ў сацыяльнай сферы, што не выключае і кіргізскага сцэнара развіцця падзей, таму што галоўны вынік вялікіх палітычных супрацьстаянняў адчувае на сабе народ. Толькі ўявіце, што будзе, калі пасля 19 снежня Беларусь апынецца з нелегітымным прэзідэнтам, якога не прызнаюць ні Захад, ні Расея, ні ЗША?.. Хто будзе падпісваць дамовы па пастаўках нафты, газу, па міжнародных крэдытах?..

Мужыкі (Гайдукевіча, Цярэшчанку, Міхалевіча гэта не тычыцца), час гуртавацца! Як варыянт - прапаноўваю вакол Саннікава. У нас ёсць шанец на перамогу.

Валерый Фралоў, генерал-маёр, «Народная воля»