Аўстрыйскі эксперт: Беларусь не ўлічвае рызыкі аварыі на будучай АЭС

Эксперты падрыхтавалі даклад для Міністэрства навакольнага асяроддзя Аўстрыі аб будаўніцтве беларускай АЭС.

11 траўня ў Вене на грамадскіх слуханнях па беларускай АЭС аўстрыйскія вучоныя і спецыялісты абвясцілі сваё экспертнае заключэнне па папярэдняй ацэнцы ўздзеяння на навакольнае асяроддзе (АУНА) беларускай АЭС. Прадстаўленая праца была выкананая групай аўстрыйскіх даследчыкаў па заказу Міністэрства навакольнага асяроддзя Аўстрыі, паведамляюць «Беларускія навіны».

Антонія Венйіш з Аўстрыйскай інстытута экалогіі, сааўтар экспертнага заключэння, распавяла аб асноўных праблемах беларускіх дакументаў, прадстаўленых аўстрыйскай боку, і пра тое, чаму эксперты негатыўна адгукнуліся пра працы беларускіх распрацоўшчыкаў.

- Антонія, якія асноўныя высновы экспертнага заключэння?

- У нашым экспертным заключэнні мы прыйшлі да высновы, што ў ОВОС не ўтрымліваецца інфармацыі, якая дазволіла б зрабіць ацэнку прадстаўленага нам праекта. Галоўнае пытанне, якое нам трэба ацаніць для вызначэння трансгранічнага ўздзеяння АЭС, у тым ліку на такія аддаленыя краіны як Аўстрыя, - гэта рызыка запраектных аварый. Інфармацыі аб розных магчымых аварыях у афіцыйна прадстаўленай нам АУНА недастаткова для сур'ёзнай ацэнкі трансгранічнай рызыкі.

- Куды будзе накіравана ваша экспертнае заключэнне?

- Гэты наш даклад падрыхтаваны для Міністэрства навакольнага асяроддзя Аўстрыі. Ён лёг ў аснову кансультацый аб планах Беларусі будаваць АЭС, якія толькі што прайшлі тут, у Вене.

- Якога выніку вы чакаеце? Ці Думаеце вы, што беларускі бок прыме вашыя заўвагі і зменіць праект?

- Цяжка сказаць, наколькі ў Беларусі прыслухаюцца да нашых высноў. Наша экспертнае заключэнне лягло ў аснову аўстрыйскай пазіцыі па беларускай АЭС. Беларусь і Аўстрыя - удзельнікі канвенцыі Эспоо, якая дазваляе Аўстрыі прыняць удзел у абмеркаванні ўздзеяння на навакольнае асяроддзе беларускай АЭС. Кансультацыі з Беларуссю будуць працягнутыя ў пісьмовай форме.

- Якія асноўныя праблемы ў прадстаўленай вам ацэнцы ўздзеяння беларускай АЭС вы бачыце?

- Беларусы абяцаюць пабудаваць надзейную і бяспечную АЭС, але ў ацэнцы ўздзеяння на навакольнае асяроддзе, афіцыйна прадстаўленай нам, недастаткова інфармацыі, каб даказаць сцвярджэнне, што гэтая АЭС будзе больш бяспечная, чым іншыя.

- Як вы ацэньваеце рэальныя рызыкі і небяспекі рэалізацыі праекту будаўніцтва АЭС у Беларусі ў тым выглядзе, як ён ёсць зараз?

- Існуе рызыка цяжкай запраектнай аварыі на любы АЭС, і гэтую рызыку варта ўлічваць. Нават калі хтосьці лічыць АЭС сучаснай і бяспечнай - такая рызыка ўсё роўна ёсць. А буйныя АЭС могуць аказваць негатыўны ўплыў не толькі на якія жывуць побач людзей, але і ў выпадку аварыі - на даволі аддаленыя краіны і тэрыторыі.

Мы ў Аўстрыі ў 70-х пачалі будаваць АЭС. Але калі атамная электрастанцыя была амаль цалкам пабудаваная, людзі пачалі выступаць супраць. І ў 1978 годзе быў праведзены рэфэрэндум, на якім большасць прагаласавала супраць атамнай энергетыкі. Таму аўстрыйская АЭС ніколі не была ўведзена ў строй.

З таго часу грамадская думка Аўстрыі не падтрымлівае атамную энергетыку. Мы лічым, што ёсць дзве невырашальныя праблемы. Гэта рызыка аварый і праблема ядзерных адыходаў. Ядзерныя адыходы - гэта рэчыва, якія трэба захоўваць у ізаляцыі ад навакольнага асяроддзя мільён гадоў, а гэта немагчыма.