«Венесуэльская нафта» патрэбная Лукашэнку для махінацый з расейскімі пастаўкамі?

Пытанне ўвядзення пошлін на экспартаваныя з Расеі ў Беларусь вадкія вуглевадароды - гэта пытанне глыбока асабістай зацікаўленасці Лукашэнкі.

ІА «Регнум» публікуе артыкул незалежнага эксперта па рынку ТЭК Дзмітрыя Парфёнава.

Куды выцякае расейская нафта?

Варта нагадаць, што з пачатку бягучага года нафта на беларускія нафтаперапрацоўчыя заводы для далейшага ўнутранага спажывання ішла бяспошлінна (расейскія нафтапрадукты пры гэтым абкладалася экспартнай пошлінай з боку расейскага ўраду). Быў вызначаны аб'ём неабходных для беларускай эканомікі паставак, прычым вызначаны ён быў з самым вялікім запасам. У выніку, да прыкладу, ужо бягучай вясной узнікла сітуацыя па затаварванні сховішчаў абодвух нафтаперапрацоўных заводаў Беларусі - паліва ўнутры гэтай краіны ў такіх аб'ёмах аказалася непатрэбным. Нібы парадокс - адбываецца відавочная перавытворчасць паліва на беларускіх заводах, а Лукашэнка абураецца існаванню экспартнай пошліны на нафтапрадукты з Расеі, настойвае на яе поўнай адмене.

На практыцы ж, ніякага парадоксу няма. Ужо сёння - калі ў бязмытным рэжыме на Беларусь пастаўляецца толькі малая частка агульнага транзіту нафтапрадуктаў - узнікае падазрэнне, што бяспошлінныя нафтапрадукты, прыходзяць у Беларусь па трубе з Расеі, фактычна наўпрост перагружаюцца ў чыгуначныя цыстэрны Лукашэнкі і адпраўляюцца на нафтаналіўны марскі тэрмінал у порце Вэнтспілс . Г.зн. сыходзяць з тэрыторыі адзінай мытнай прасторы ў Еўразвяз. Расейскі бюджэт пры гэтым губляе на пошлінах, а расейская эканоміка - яшчэ і на працоўных месцах, якія ствараюцца ў выніку не ў Расеі і нават не ў Беларусі, а, да прыкладу, у Латвіі.

Танная нафта і ад бацькі

Зараз Лукашэнка шукае магчымасць для пашырэння ўжо існуючай дэ-факта схемы перапродажу расейскіх нафтапрадуктаў у Мытным саюзе.Нафтапрадукты, якія паступаюць з Расеі ў Беларусь, на думку беларускага прэзідэнта, надалей наогул ніякімі мытнымі плацяжамі абкладацца не павінны, бо, маўляў, павінна дзейнічаць «адзіная мытная прастора».

Адначасова, ствараецца ўражанне, што ён падстрахоўваецца і па іншых кірунках. З вялікай помпай адзначаюцца пастаўкі ў Беларусь кожнага танкера венесуэльскай нафты. Па версіі менскіх урадавых чыноўнікаў, перапрацоўка венесуэльскага гатунку «Санта-Барбара» значна рэнтабельней, нягледзячы на далёкае транспартаванне, чым атрыманне паліва з расейскай нафты гатунку «Уралс» - калі з яе будуць выплачвацца належныя пошліны. Гучаць нават заявы пра тое, што Уга Чавес разам з Лукашэнкам цяпер літаральна «зальюць» Еўрапейскі Звяз сваім танным палівам. Дзіўная для любога спецыяліста заява, калі ўлічыць, што венесуэльская нафта не толькі сярністая, але і моцна парафіністая. Яе пакуль навучыліся якасна перапрацоўваць толькі амерыканцы. Яе нават цяжка перапампоўваць па трубах, бо трубы забіваюцца цяжкімі фракцыямі, для паспяховага транспартавання венесуэльскую «Санта-Барбару» трэба абавязкова змешваць з больш лёгкай нафтай. А ўжо рабіць на старых савецкіх заводах (якімі з'яўляюцца беларускія НПЗ) высакаякаснае еўра-паліва з гэтага амаль бітуму - вельмі сумнеўны і маласапраўдны праект.

Легалізацыя кантрабанды?

Узнікае адчуванне, што ўся гэтая беларуская валтузня з венесуэльскай нафтай можа служыць толькі для прыкрыцця будучай буйной нафтавай афёры: змешванне нафты расейскай і венесуэльскай з далейшым яе продажам на Захад як венесуэльскай, транзітнай продажу нафтапрадуктаў з Расеі пад выглядам лацінаамерыканскіх паставак і г.д. Па сутнасці, уся нафтакантрабанда з Расеі па аўтадарозе, па чыгунцы і рачных танкераперевозках лёгка можа быць аб'яўлена «дапамогай Чавеса незалежнай Беларусі» і такім чынам легалізаваць. Галоўнае, што патрабуецца для поспеху гэтага мерапрыемства ад беларускіх уладаў і асабіста ад Лукашэнкі - гэта дамагчыся бяспошлінных паставак расейскай нафты на тэрыторыю краіны ў межах Мытнага Саюзу.

Ну, а пакуль Беларусь пачынае ціснуць на Расею праз Украіну, заняўшы месца Польшчы ў ролі галоўнага лабіста ідэі з «аверсе» (адваротным запускам) нафтаправода Адэса-Броды. Паводле дамоўленасцяў прэзідэнтаў Беларусі Аляксандра Лукашэнкі і Венесуэлы Уга Чавеса, Менск плануе закупіць у Каракаса 4 млн тонаў нафты ў 2010 годзе і 10 млн тон - у 2011 годзе. Украіна мае тэхнічныя магчымасці для прыёму нафты ў чарнаморскіх партах краіны, яе перавалкі і далейшай транспарціроўкі ў Беларусь з выкарыстаннем чыгуначнага і трубаправоднага транспарту ў адпаведнасці з прапанаванымі беларускім бокам аб'ёмамі - да 4 млн тон нафты ў перыяд з 1 мая 2010 па красавік 2011, з адпаведным павелічэннем да 10 млн тон нафты ў год. Акрамя таго, Беларусь ужо абвясціла пра нафтавае супрацоўніцтва з Іранам, дарэчы для закупкі максімальна лёгкай нафты. Рэспубліка ў лістападзе 2010 года плануе прыступіць да прамысловай здабычы нафты ў Іране, што ў патэнцыяле можа з'яўляцца парушэннем агульнасусветнага рэжыму санкцыяў у дачыненні да ісламскай рэспублікі. Па прагнозах беларускага віцэ-прэм'ера У. Сямашкі, Беларусь разлічвае атрымліваць з Ірана да 1,5 млн. тон нафты ў год для загрузкі уласных НПЗ. Пры паспяховай рэалізацыі гэтага праекта і дасягненні дамоўленасцяў з Азербайджанам і Украінай, Беларусь зможа перайсці да паставак па магістральных трубаправодах праз Адэсу на Броды і далей па «Дружбе». Лагічна напрошвальныя свопавые пастаўкі (расейская нафта ідзе праз Беларусь у Адэсу) не разглядаюцца.