Байкот дыктатуры - стратэгія перамогі

19 снежня 2010 года - паваротная кропка ў найноўшай гісторыі Беларусі. Упершыню мы можам з поўнай упэўненасцю сказаць, што Лукашэнка выбары прайграў.

Большасць насельніцтва прагаласавала супраць дыктатара, падтрымаўшы кандыдатаў ад апазіцыі. Павінен быў быць другі тур выбараў.

Паводле афіцыйных пратаколаў тых ўчастковых камісій, дзе было рэальнае назіранне і галасы сапраўды лічылі (ўчасткі 1, 6, 8, 9, 27, 49 у Менску) дэмакратычныя кандыдаты набралі разам 53% галасоў (з іх Саннікаў і Някляеў разам - 34%, Лукашэнка - 39%, супраць усіх прагаласавалі 8%). Лічбы пацвярджаюць, што ў другім туры адназначна перамог бы дэмакратычны кандыдат.

Таму абсалютна зразумелыя незаконныя дзеянні дыктатара, які прайграў.

Улада вырашыла расправіцца з большасцю, якая перамагла, і загадзя рыхтавалася да гэтага. Мірная акцыя пратэсту супраць фальсіфікацыі вынікаў выбараў была жорстка разагнаная спланаванымі дзеяннямі правакатараў і сілавікоў, прывезеных у Менск з іншых абласцей. Улада не абрала лагічны для падобнага выпадку варыянт перамоваў з апазіцыяй, якая перамагла, і ейнымі шматлікімі прыхільнікамі. Яна праявіла неверагодную жорсткасць у адносінах да моладзі, пажылых людзей, дзяцей. Рэпрэсіі з мэтай запалохвання людзей - арышты, ператрусы, рабаванне офісаў грамадскіх арганізацый без суда і следства працягваюцца да гэтага часу.

Незаконна утрымліваючы лідэраў у турме, улада хоча прымусіць апазіцыю сысці ў абарону. Нас змушаюць не выкарыстоўваць дасягненні выбарчай кампаніі. Гэтага нельга дапусціць. Адзіная правільная стратэгія сёння - гэта развіццё наступу на рэжым разам з мільёнамі грамадзян, якія прагаласавалі супраць дыктатара, з сотнямі тысяч тых, хто паставілі свае подпісы за апазыцыйных кандыдатаў, з дзесяткамі тысяч тых, хто выйшлі на бестэрміновую акцыю пратэсту і тысячамі актывістаў, якія збіралі подпісы і праводзілі агітацыйную кампанію.

Задача апазіцыі - уключыць у рух Супраціву ўсіх гэтых людзей. Найважнейшую мэту ніхто не можа аспрэчваць, - вызваленне вязняў, якія зараз знаходзяцца ў турмах. Наш святы абавязак - быць салідарнымі, не здрадзіць тым, хто вёў нас да перамогі. Бо за кратамі знаходзіцца і прэзідэнт Беларусі, які, бясспрэчна, атрымаў бы перамогу ў другім туры выбараў.

Не можа быць дыялога з рэжымам, захапілі закладнікаў і якая ўстала на шлях дзяржаўнага тэрарызму. Вымусіць дыктатара вызваліць палітвязняў могуць толькі моцныя і рашучыя дзеянні.

Такім дзеяннем можа стаць масавае негвалтоўнае супрацьстаянне «Байкот дыктатуры» - кампанія, заснаваная на непрызнанні ўлады, адмове ад супрацоўніцтва з ёю і непадпарадкаванні рэжыму. На фоне пагаршэння эканамічнага становішча і росту пратэстных настрояў яна вядзе да поўнай дэлегітымізацыі ўлады ў вачах беларусаў. Часткай кампаніі павінен стаць байкот маючых адбыцца парламенцкіх выбараў.

Дзеянні ўлады пасля 19 снежня выклікалі неразуменне нават сярод яе прыхільнікаў. Беларусы яшчэ ніколі не ненавідзелі дыктатуру гэтак моцна! Наша задача - дамагчыся, каб нарастаючае непрыманне рэжыму прывяло да яго поўнай ізаляцыі.

Гэтая кампанія ўжо пачалася. У адказ на заклікі ўлады несці грошы ў банкі людзі сталі масава скупляць валюту. Нярэдкія выпадкі адмоваў плаціць незаконныя зборы, падпісвацца на афіцыйную прэсу або наведваць мерапрыемствы, якія арганізуюць дзяржаўныя органы. У Беларусь вярнуўся самвыдат.

Моцны бок такой стратэгіі - уключэнне ў барацьбу не толькі тых актывістаў, палітычных партый і арганізацый, а ўсіх прыхільнікаў пераменаў. Ідэйныя разыходжанні тут не граюць пэўнай ролі. Мэта - вызваленне палітвязняў і правядзенне свабодных выбараў без Лукашэнкі - аб'ядноўвае ўсіх.

Аснова поспеху кампаніі - гэта рэгулярнае і аператыўнае данясенне праўдзівай інфармацыі да ўсяго насельніцтва краіны. З гэтым апазіцыя нядрэнна справіліся падчас прэзідэнцкай кампаніі і здольная справіцца і далей. Для гэтага ёсць валанцёрскія сеткі. Але гэта не ўсё. З'явілася шмат новых спосабаў распаўсюджвання інфармацыі.

Заслугоўваюць вялізнай павагі людзі, якія самастойна раздрукоўвалі матэрыялы з Інтэрнэту і распаўсюджваюць іх.

Інфармацыя таксама даносіцца праз зносіны з сябрамі, сваякамі, калегамі па працы. Цікавыя крэатыўныя ідэі распаўсюджваюцца вокамгненна - з кожным днём усё больш людзей разумеюць, што значыць ШОС. Задача кожнага нашага прыхільніка рабіць гэта сістэмна, тлумачачы, як можна абараняць свае правы і якім чынам кожны чалавек можа прыняць удзел у байкоце дыктатуры.

Нельга таксама забывацца на тыя магчымасці агітацыі, якія дае Інтэрнэт - сайты, блогі, сацыяльныя сеткі выдатна сябе зарэкамендавалі падчас прэзідэнцкай кампаніі.

Спосабаў данясення інфармацыі сотні - папулярызацыя незалежных СМІ, рассыланне смс, вывешванне транспарантаў, правядзенне флэш-мобаў, пікетаў і мітынгаў, распаўсюджванне чутак і гэтак далей. Кожны наш прыхільнік зможа знайсці для сябе спосаб, які яму падыходзіць.

Мы павінныя рэагаваць на ўсе памылкі ўладаў на ўсіх узроўнях, тлумачыць людзям як парушаюцца іхнія правы і як іх можна абараніць, даносіць інфармацыю пра нашыя акцыі і далейшыя дзеянні. Нам неабходна пераканаць тых, хто сумняецца, што ўлада незаконная - таму што мы яе не выбіралі, таму што яна нас падманвае і крадзе нашыя грошы, таму што яна, у рэшце рэшт, проста не адольвае тыя праблемы, якія стаяць перад краінай. Таму мы яе не прызнаем.

Наступны наш крок - гэта адмова ад супрацоўніцтва з уладай, якую мы не прызнаем. Ён таксама даступны ўсім нашым прыхільнікам.

Несупрацоўніцтва можа выяўляцца ў сацыяльнай сферы (байкот дзяржаўных мерапрыемстваў, праўрадавых арганізацый і СМІ, грамадскае ганьбаванне дзяржслужачых, якія прымаюць удзел у рэпрэсіях) эканамічнай (здыманне банкаўскіх укладаў, масавая скупка валюты, адмова ад тавараў і паслуг, байкот фірмаў, якія супрацоўнічаюць з рэпрэсіўнымі органамі) і палітычнай (байкот выбараў).

Кожны з нас штодня ўступае ў адносіны з дзяржавай - мы рэгулярна ездзім у транспарце, маем зносіны з чыноўнікамі, плацім падаткі. На нашым маўклівым супрацоўніцтве з уладай заснаваная так званая стабільнасць рэжыму. Кожная сацыяльная група - студэнты, рабочыя, міліцыянты - у той ці іншай ступені з'яўляецца апорай дыктатуры. Камусьці з іх лягчэй адмовіцца ад супрацоўніцтва з уладай, некаму больш складана. Але не варта забываць, што ўсе гэтыя групы таксама ўзаемазвязаныя паміж сабой праз сяброў і сваякоў. Таму дастаткова ўпасці адной апоры, каб пахіснулася іншая. А за ёй - наступная. Так, праз ланцуговую рэакцыю, мы даможамся таго, што нават самыя сур'ёзныя апоры рэжыму, міліцыя і спецслужбы, перастануць імі быць. А бо менавіта гэтага нам не хапала 19 снежня мінулага года.

Калі мы не прызнаем уладу і не супрацоўнічаем з ёй, чаму мы павінныя ёй падпарадкоўвацца?

Адна з форм праявы грамадзянскай пазіцыі - гэта невыкананне незаконных патрабаванняў уладаў. Непадпарадкаванне - гэта калі мы адмаўляемся плаціць незаконныя паборы, гэта калі мы адмаўляемся ісці галасаваць па загадзе дэкана факультэта або дырэктара прадпрыемства, гэта калі мы адмаўляемся сыходзіць з плошчы ў цэнтры Менска да тых часоў, пакуль не будуць вызваленыя палітвязні.

На ўсіх этапах кампаніі роля найбольш арганізаванай яе часткі, актывістаў апазіцыі, - быць прыкладам для астатняга грамадства. Толькі пасля таго, як мы самі адмовімся ад падпарадкавання рэжыму, мы зможам пераконваць у гэтым астатнія групы насельніцтва, у тым ліку і тыя, якія сёння, у сілу розных акалічнасцяў, выконваюць незаконныя загады і патрабаванні дыктатара.

Прэзідэнцкую кампанію мы пачалі вельмі позна, спачатку апазіцыя была недастаткова адзіная, і далёка не ва ўсіх было дакладнае бачанне стратэгіі перамогі. Цяпер у нас ёсць магчымасць аб'яднаць тыя сілы, якія займаюць прынцыповую пазіцыю па стаўленні да чалавека, які ўзурпаваў уладу і ўзяў у закладнікі нашых таварышаў. Да парламенцкіх выбараў больш чым год. У нас ёсць усе шанцы правесці эфектыўную кампанію байкоту, ізаляваць ўладу і вымусіць яе неадкладна вызваліць палітвязняў і пачаць перамовы з апазіцыяй аб правядзенні свабодных выбараў.

Станіслаў Шушкевіч, першы кіраўнік незалежнай Беларусі, БСДГ

Яўген Афнагель, каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь»

Віктар Івашкевіч, аргкамітэт партыі «Беларускі Рух»

Аляксандр Казулін, кандыдат у прэзідэнты на выбарах 2006 года, былы палітвязень

Павел Марыніч, каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь»