Кадравы голад Лукашэнкі

Беларускі кіраўнік збірае вакол сябе каманду «старых».

На днях ён падпісаў указ аб прызначэнні 70-гадовага экс-кіраўніка Нацыянальнага банка Беларусі Пятра Пракаповіча віцэ-прэм'ерам, адказным за эканоміку і фінансы.

Беларускія эксперты перакананыя, што радыкальных рэформаў чакаць наўрад ці варта, піша «Независимая газета».

Паводле звестак прэс-службы кіраўніка Беларусі, на новай пасадзе віцэ-прэм'ера Пётр Пракаповіч будзе адказваць за выкананне найважнейшых параметраў прагнозу сацыяльна-эканамічнага развіцця, выкананне рэспубліканскага бюджэту і мадэрнізацыю эканомікі.

Сенсацыйным гэта прызначэнне робіць некалькі фактараў. Вядома, галоўнае - што з яго імем насельніцтва звязвае мінулую дэвальвацыю, якая ў адзін момант зрабіла беларусаў бядней у тры разы. Нагадаем, што 23 траўня 2011 года Нацыянальны банк Беларусі абвясціў аб дэвальвацыі афіцыйнага курсу беларускага рубля. Беларуская валюта за адзін дзень звалілася на 56%. На чорным рынку - практычна ў два разы. Менавіта Пракаповіч узначальваў тады Нацбанк, і менавіта ён напярэдадні запэўніваў, што ніякай дэвальвацыі не будзе. Яго імем быў названы сайт, з дапамогай якога ў перыяд дэфіцыту замежнай валюты, множнасці яе курсаў, адсутнасці біржавых таргоў звычайныя абывацелі здзяйснялі абменныя аперацыі і маглі атрымаць уяўленне аб тым, колькі рэальна стаіць беларускі рубель.

Свой пост Пётр Пракаповіч тады пакінуў па стане здароўя. Аднак не прайшло і года, як Аляксандр Лукашэнка прызначыў экс-кіраўніка Нацбанка, які запляміў рэпутацыю дэвальвацыяй, на пасаду свайго памочніка. Гэта прызначэнне было ўспрынята як сенсацыя не толькі з-за рэпутацыі Пракаповіча, але і таму, што дапамагаць Лукашэнку ён павінен быў замест Сяргея Ткачова, вядомага камуністычнымі поглядамі.

Справа ў тым, што вінаватым у дэвальвацыі Пракаповіч быў толькі для абывацеля. У коле чыноўнікаў ён славіўся рыначнікам і антыподам камуніста Ткачова. Спасылаючыся на меркаванне экспертаў, газета тады пісала аб чаканнях пераменаў у эканамічнай палітыцы. Што тычыцца дэвальвацыі, то эканамічныя эксперты схільныя бачыць у ім стрэлачніка, паколькі прычынай дэвальвацыі была не грашова-крэдытная палітыка, а эканамічныя і прэзідэнцкія амбіцыі Лукашэнкі, які напампоўваў напярэдадні выбараў эканоміку пустымі грашыма.

Эксперты скептычна ставіліся да Пракаповіча яшчэ з-за таго, што ён, будаўнік па адукацыі, 13 гадоў кіраваў Нацбанкам. Аднак многія з іх прызнавалі, што Пракаповіч змог сфарміраваць моцную каманду з моцных прафесіяналаў і, лавіруючы ў межах эканамічнай палітыкі, якая праводзілася Лукашэнкам, прытрымліваўся рынкавых метадаў. Напрыклад, банкаўская сістэма практычна адзіная, куды ішлі замежныя інвестыцыі; не без яго ўдзелу стала магчыма супрацоўніцтва Беларусі з МВФ, а Пракаповіч быў адзіным чыноўнікам такога ўзроўню, які рэгулярна сустракаўся з журналістамі.

Такое неадназначнае стаўленне да Пракаповіча выклікала розную рэакцыю на яго ўваход ва ўрад. Адны бядуюць, што прызначэнне далёка не маладога Пракаповіча - прыкмета глыбокага дэфіцыту кадраў і крызісу ўлады. Іншыя выказваюць супрацьлеглы пункт гледжання, звязваючы з імем экс-кіраўніка Нацбанка магчымыя змены ў эканамічнай палітыцы.

«Пракаповіч вымушаны быў рабіць многія рэчы насуперак сваім поглядам і фактычна ўзяў на сябе адказнасць за дэвальвацыю, але час даказаў яго правасць, таму цяпер Лукашэнка давярае яму яшчэ больш», - падзялілася сваімі меркаваннямі крыніца ў органах дзяржкіравання Беларусі. На яе думку, у бліжэйшай перспектыве цалкам рэальна ўкараненне некаторых рынкавых механізмаў у беларускую эканамічную мадэль.

Нагадаем, што раней крэсла віцэ-прэм'ера, у якое сеў Пётр Пракаповіч, займаў малады экс-банкір Сяргей Румас, які меў рэпутацыю рыначніка. Менавіта той факт, што яшчэ летам яго адправілі назад у банкаўскі сектар, дае шматлікім экспертам падставы сумнявацца ў магчымых зменах. «Былы віцэ-прэм'ер Сяргей Румас быў больш маладым, сучасным і тлумачальным кіраўніком. Аднак яго ўбіраюць з урада, прызначаючы замест яго чалавека майго пакалення, нічым не выбітнага, які дапусціў вялікія пралікі ў банкаўскай сістэме», - каментуе сітуацыю экс-кіраўнік Нацбанка Станіслаў Багданкевіч. У той жа час, па словах крыніцы «НГ», «Румас проста не меў чынавенскага вопыту і такога вотуму даверу».

Як паведаміў Белстат, у мінулым годзе беларуская эканоміка паказала рост толькі на 1,5%. Пры гэтым незалежныя эксперты і гэта лічаць занадта аптымістычным. Яны схільныя казаць пра тое, што створаная Лукашэнкам эканамічная сістэма, пабудаваная на адміністрацыйна-камандных метадах, цалкам вычарпала свой патэнцыял і без зменаў выціснуць з яе яшчэ нешта не атрымаецца. У дачыненні да сітуацыі ў краіне ўсё часцей вымаўляецца слова «застой». Аднак і радыкальных рэформаў, якія пагражаюць адзінаасобнай уладзе Лукашэнкі, чакаць наўрад ці варта. Таму праводзіць мяккія рэформы змогуць толькі верныя і правераныя кадры, якія «ведаюць меру».