Deutsche Welle: Беларусы выбіраюць збліжэнне з Еўразвязам

Беларусы аддаюць перавагу ўступленню ў ЕЗ аб'яднанню з Расеяй.

ЕЗ мог бы выкарыстаць такія настроі для росту ліку сваіх прыхільнікаў у Беларусі, мяркуе аўтар Deutsche Welle Наталля Макушына.

Нягледзячы на эканамічныя выгады ад супрацоўніцтва з Масквой, большасць беларусаў аддаюць перавагу інтэграцыі з ЕЗ аб'яднанню з Расеяй. І калі б у снежні 2013 года ім давялося рабіць выбар паміж двума цэнтрамі геапалітычнага прыцягнення, то за ўступленне ў Еўразвяз прагаласавалі б амаль 45 адсоткаў апытаных, а за аб'яднанне з Расеяй - каля траціны рэспандэнтаў. Пра гэта сведчаць дадзеныя апытання віленскага Незалежнага інстытута сацыяльна-эканамічных і палітычных даследаванняў (НІСЭПД). Брусэль мог бы выкарыстаць такія настроі грамадзян Беларусі для павелічэння колькасці па-еўрапейску арыентаваных жыхароў краіны.

Стабільны рост

Колькасць беларускіх прыхільнікаў еўраінтэграцыі расце нязначна, але няўхільна. Паступоваму зрушэнню сімпатый беларусаў у бок Захаду не змаглі перашкодзіць нават старанні афіцыйнай прапаганды, якая, як і беларускі кіраўнік, уяўляе Еўразвяз нейкім «монстрам»,які знаходзяцца ў «глыбокім крызісе маралі і духоўнасці».

ЕЗ па-ранейшаму вабіць беларусаў, хоць з падзеннем жалезнай заслоны рамантычныя ўяўленні аб заходнім багацці змяніліся разуменнем таго, што для дасягнення высокага ўзроўню матэрыяльнага дабрабыту прыйдзецца нямала папрацаваць. Цяпер, па дадзеных НІСЭПД, 60 адсоткаў беларусаў упэўненыя - краіна мае патрэбу ў рынкавых рэформах. Асаблівую ролю ў фармаванні такога светапогляду згулялі замежныя паездкі, бо за апошнія гады беларусы займаюць першае месца ў свеце па атрыманні шэнгенскіх віз - больш за 60 на тысячу чалавек.

Нядаўнюю заяву амбасадара Польшчы ў Беларусі аб магчымасці бязвізавага ўезду падтрымліваюць больш за 50 адсоткаў апытаных. 40 адсоткаў лічаць, што Менск павінен мяняць арыенціры ў знешняй палітыкі і збліжацца з ЕЗ - па прыкладзе Малдовы і Грузіі, якія парафіравалі ў мінулым годзе пагадненні аб асацыяцыі з Еўразвязам і стварэнні зоны свабоднага гандлю.

Дружба па разліку

Пры гэтым прагматычныя, непалітызаваныя беларусы свае асабістыя выгады ад збліжэння з ЕЗ звязваюць у большай ступені не з будучымі дэмакратычнымі пераўтварэннямі і выкананнем правоў чалавека ва ўласнай краіне. На рост станоўчага ўспрымання Еўразвяза ў свядомасці грамадзян у першую чаргу аказваюць уплыў у асноўным меркаванні матэрыяльнага характару.

На Захадзе яны бачаць магчымасць годнага заробку. У ЕЗ яны хочуць вучыць сваіх дзяцей, адпачываць ці проста траціць грошы на недарагія і якасныя тавары. Паводле дадзеных НІСЭПД, каля 60 адсоткаў маладых беларусаў хацелі б паехаць на працу ў Еўропу.

Зрэшты, тая траціна рэспандэнтаў, якая выступае за аб'яднанне з Расеяй, таксама спадзяюцца на інтэграцыю з Масквой выключна з-за магчымага паляпшэння свайго матэрыяльнага становішча і выхаду краіны з зацяжнога эканамічнага крызісу. Бо кожны чацвёрты беларус лічыць, што за апошнія тры месяцы яго дабрабыт пагоршыўся.

ЕЗ для шараговых беларусаў

Дадзеныя НІСЭПД аб геапалітычным выбары грамадзян Беларусі, нават калі ён заснаваны асабліва на цвярозым разліку, маглі б апынуцца карыснымі для еўрапейскіх палітыкаў для выбудоўвання адносінаў не толькі ў плоскасці Брусэль - афіцыйны Менск, але і Брусэль - шараговыя беларусы. І калі перазагрузка адносін Еўразвяза з беларускімі ўладамі адсунулася на нявызначаны час з-за наяўнасці палітвязняў, у ЕЗ ёсць рэальны шанец стаць больш адкрытым і яшчэ больш павялічыць колькасць прыхільнікаў еўрапейскай інтэграцыі ў беларускім грамадстве.

Для гэтага не варта чакаць вынікаў перамоваў аб змякчэнні візавага рэжыму з Менскам, на правядзенне якіх пасля працяглых затрымак пагадзіўся беларускі бок. Рашэнне аб зніжэнні кошту шэнгенскіх віз для беларусаў з 60 да 35 еўра ЕЗ можа прыняць у аднабаковым парадку, без узгаднення з беларускім МЗС. Пакуль жа з вуснаў еўрапейскіх экспертаў усё часцей даводзіцца чуць заявы аб адсутнасці геапалітычных інтарэсаў ЕЗ у Беларусі. Можа быць, менавіта таму Захад прайграе Крамлю ў барацьбе за ўплыў на постсавецкай прасторы.