Аляксандр Ярашук: Улады будуюць сістэму прымусовай працы

«Падатак на дармаедства» - спроба адраджэння сістэмы прымусовай працы.

Пра гэта ў інтэрв'ю charter97.org заявіў старшыня Беларускага кангрэсу дэмакратычных прафсаюзаў (БКДП) Аляксандр Ярашук.

- Як вы ацэньваеце такі крок беларускіх уладаў, як прымусовыя паборы з афіцыйна непрацуючых?

- Ведаеце, нічога тут арыгінальнага няма. Гэта ўсё вяртанне да старых добрым савецкіх традыцый. У СССР таксама змагаліся з дармаедамі... Наша ўлада асаблівым чынам ўладкаваная і не хавае настальгіі па часах, калі ўсе хадзілі шыхтом. Тут спроба зрабіць тое ж самае па лякалах савецкіх часоў ужо ў новую гістарычную эпоху і ў новых умовах. Улады спрабуюць выбудаваць сістэму прымусу да працы, гэта менавіта так і называецца. Прымусовая праца асуджаецца ва ўсім свеце, у прыватнасці, Міжнароднай арганізацыяй працы.

Падатак на дармаедства працягвае традыцыю сістэмы тэрміновых працоўных кантрактаў як разнавіднасці прымусовай працы, якая была ўведзена яшчэ Дэкрэтам №29, таксама Дэкрэт №9 ад 7 снежні 2012 увёў прымусовую працу ў дрэваапрацоўцы. І тут таксама ідзе гаворка пра тое, падобным чынам яны спрабуюць прымусіць людзей працаваць. Але, зразумелая справа, што гэта з'яўляецца парушэннем правоў чалавека. Якая наогул ваша справа - працуе чалавек ці не працуе? Што тычыцца выплаты падаткаў, так падаткі чалавек плаціць кожную гадзіну, таму што ён ходзіць па крамах і набывае тавары, у кошт якіх ужо закладзеныя падаткі. Кожны беларус проста тым, што есць, апранаецца і абувацца ў Беларусі, стымулюе беларускую эканоміку. Тым самым ён выплачвае ўсе падаткі. І ўсе гэтыя пасажы пра «дармаедаў» не апраўданыя.

- Па каму больш за ўсё ўдарыць «падатак на дармаедства»?

- Вельмі важны момант: у краіне, па падліках улады 500 000 чалавек, з якіх 100 000 - хатнія гаспадыні, маюць аб'ектыўныя прычыны не працаваць. Дык вось тое, што яны не працуюць - гэта праблема не гэтых грамадзян, а праблема ўсёй краіны, паколькі яны зрабілі ўпор на камандна-адміністрацыйныя метады кіравання эканомікай. Паколькі ўлады не хочуць развіваць рынкавыя стасункі і пераводзіць краіну да цывілізаванага развіцця, яны гэтым самым не даюць магчымасць сотням тысяч людзям ствараць свае працоўныя месцы, займацца бізнэсам і гэтым самым мець годную працу. І паколькі яны не маюць такой магчымасці, яны вымушаныя прыстасоўвацца да існуючых умоў, і часта займаюцца працаю без усякага афіцыйнага афармлення. Гэта праблема ўладаў, якія не хочуць належных умоваў, толькі з адной-адзінай мэтай: каб не даць магчымасці людзям адчуць сябе эканамічна свабоднымі, а, такім чынам, свабоднымі і палітычна.

- Якія будуць наступствы гэтых мер?

- Я думаю, што які-небудзь паасобку дэкрэт або чарговы адыёзны прававы акт, які выходзіць з-пад пяра беларускіх уладаў, не здольныя прывесці да нейкіх акцый пратэсту, якіх-небудзь хваляванняў. Але што да сукупнасці гэтых дзеянняў - а мы бачым, што паслядоўна і мэтанакіравана выбудоўваецца сістэма - Дэкрэт №29, які ўвёў сістэму тэрміновых працоўных кантрактаў, Дэкрэт №9, які ўвёў наўпрост прымусовую працу, Дэкрэт №5, які вельмі сур'ёзна пагоршыў прававое становішча і работнікаў, і наймальнікаў. Цяпер, усе гэтыя прававыя акты ў сукупнасці, гэты блок названых дэкрэтаў з пагаршэннем эканамічнай сітуацыі - а яна цалкам відавочна пагаршаецца, улічваючы дэвальвацыю і таму, што беларуская прадукцыя становіцца ўсё больш неканкурэнтаздольнай, а на цэлым шэрагу прадпрыемстваў ідуць скарачэнні працоўнага тыдня і праблемы з выплатамі заробкаў і з велічынёй заробкаў - усё гэта можа прывесці да росту сацыяльнай напружанасці.

- Ва ўладаў яшчэ ёсць шанец усё выправіць або мы ўжо прайшлі «кропку незвароту»?

- У гэтай сітуацыі ўлады павінны былі прымаць дыяметральна супрацьлеглыя пастановы: не закручваць гайкі, а «адкручваць», з тым, каб даць людзям магчымасць самім працаваць і зарабляць. Сёння яны будуць прымушаць «дармаедаў» да працы, і ў той жа самы час у цэлым шэрагу буйных прадпрыемстваў, такіх як «МАЗ», «Гомсельмаш» працуюць 3-4 дні ў тыдзень, а ў першай дэкадзе пераважная колькасць беларускіх дзяржпрадпрыемстваў прастойвае - гэта проста абсурд! Вы хочаце каб некалькі сотняў тысяч людзей, якія з вашага пункту гледжання з'яўляюцца лайдакамі, працавалі, але дзе яны будуць працаваць, калі ў вас нават не занятыя тыя, хто афіцыйна ўважаюцца працоўнымі? На самай справе, усё трэба рабіць з дакладнасцю да наадварот. Цяпер трэба ствараць перадумовы для лібералізацыі эканомікі, для таго, каб людзі маглі свабодна і бесперашкодна ствараць свой уласны бізнэс, займацца прадпрымальніцтвам, ствараць новыя працоўныя месцы. Толькі ў гэтым ёсць шанец для Беларусі на перспектыву і на тое, што ў далейшым людзі змогуць мець у дастатковай колькасці працоўныя месцы, якія будуць гарантаваць годную працу і годную аплату.