Алена Серветаз: Напад на Charlie Hebdo - удар па сімвалу Францыі і журналістыцы

Ад тэракту ў Парыжы пацярпелі мільёны французаў.

Пра гэта заявіла ў інтэрв'ю charter97.org журналістка Міжнароднага французскага радыё RFI Алена Серветаз, каментуючы напад на рэдакцыю выдання Charlie Hebdo, які адбыўся 7 студзеня.

- Маё стаўленне да ўчорашніх падзей - такое ж, як, напэўна, у большасці людзей у свеце - сказала яна. - Мы гаворым не толькі пра 12 загінулых, але і пра мільёны параненых французаў. Параненых у самае сэрца, бо самае важнае, што мы абараняем у жыцці - дэмакратычныя каштоўнасці - выявіліся патаптанымі. Патаптаныя разам са свабодай слова, любоўю да краіны... Таму сёння, пасля таго, што адбылося ў рэдакцыі Charlie Hebdo, мы гаворым пра мільёны параненых французаў. Усяго толькі ў пяты раз за ўсю гісторыю Пятай рэспублікі ў краіне абвешчаная агульнанацыянальная жалоба.

Учора больш за 200 тысяч французаў выйшлі на галоўную плошчу Парыжа - плошчу Рэспублікі са свечкамі, малітвамі і думкамі пра загінулых і пра іх сваякоў. Галоўнымі лозунгамі былі «Мы ўсе Charlie» і «Чаму Charlie?» Французы не разумеюць, што здарылася. Натуральна, нейкімі маргінальнымі галасамі ў «Твітэры» і «Фэйсбуку» прамаўляюць тыя, хто мяркуе, што выданне «напрасілася» само. Але я нагадаю, што Charlie Hebdo - не газета, якая выступае супраць ісламу. Гэта сатырычнае выданне, якое чытала ўся краіна. Людзі, якія ўчора загінулі - гэта сімвалы Французскай рэспублікі, сімвалы журналістыкі.

Гэта балюча і гэта страшна, калі ты ўжо ўзяўся за аловак і раптам становішся мішэнню вось такіх ісламістаў і джыхадзістаў, калі твая адзіная зброя - асадка або кампутар, а насупраць цябе стаіць чалавек з аўтаматам Калашнікава.

- Вы былі знаёмыя з Жоржам Валінскі, загінулым учора...

- Так. Я штохвілінна адсочвала ўсе падзеі, якія былі звязаныя з гэтым. Калі з'явілася навіна аб тым, што ён быў сярод загінулых, мой шок узмацніўся яшчэ больш. Мы бачыліся зусім нядаўна, літаральна паўтара месяца таму. Жорж Валінскі быў поўны сіл, у яго было вельмі шмат ідэй з нагоды розных праектаў. Гэты чалавек ведаў, як смяяцца, у яго быў вельмі тонкі, вельмі востры гумар. Французы ведалі яго па фразах, натуральна, пазнавалі яго малюнкі. Жоржу Валінскі было 80 гадоў, а пачаў ён маляваць, калі яго бацька працаваў у краме мяхоў. Ціхенька сядзеў дзесьці побач і вымалёўваў штосьці на сваіх лісціках. Ён абсалютны «самавук» - сам навучыўся маляваць, і гэта стала яго прафесіяй.

- Сёння стала вядома пра новую перастрэлку ў Парыжы. Ці варта турбавацца французам аб сваёй бяспецы?

- Раніцай паступілі яшчэ больш трывожныя навіны. На поўдні Парыжа зноў былі чуваць стрэлы, гэта быў аўтамат Калашнікава. Там адбылося невялікае сутыкненне машын, а калі на месца прыбылі гарадскія паліцыянты, адзін з кіроўцаў адкрыў стральбу. Пакуль рана казаць пра тое, ці звязаныя паміж сабой гэтыя дзве падзеі.

Яшчэ адно пытанне, якое сёння гучна абмяркоўваецца ў французскім грамадстве, гэта ці варта ставіць знак роўнасці паміж ісламам і джыхадзістамі. Нават учора, калі на плошчы Рэспублікі сабраліся жыхары Парыжа, усе заклікалі не змешваць гэтыя два паняцці. Тое, што гэтыя людзі, як яны мяркуюць, «у імя ісламу» ўчора забілі 12 чалавек, не кажа пра тое, што ўсе мусульмане падзяляюць гэтую пазіцыю. Сёння прадстаўнікі мусульманскіх канфесій у Францыі якраз казалі пра тое, што мы павінны трымацца разам і не паддавацца на правакацыі і паніку.

- Пагрозы атрымлівалі і іншыя выданні. Што павінны рабіць журналісты ў такой сітуацыі?

- Я працую на Міжнародным французскай радыё RFI. Нядаўна два нашы журналісты загінулі, выконваючы свае абавязкі. Але ў той жа час ніхто з маіх калег не кінуў сваю працу. Яны, як і раней, ездзяць у Сірыю, Ірак, асвятляюць ваенныя аперацыі ў Малі. Ты робіш сваю працу. Бо праз тое, што страляюць па паліцыянтам, яны не здымаюць свае значкі. Мы перажываем, бо ўдар па Charlie Hebdo - гэта ўдар па ўсіх нас, па ўсіх французскіх журналістах, па ўсіх грамадзянах краіны. Калі топчацца свабода слова, калі яна знаходзіцца пад пагрозай, то гэта сапраўды страшна для ўсіх.