Беларус натыкнуўся ў лесе на дзіўныя «спеўныя» дрэвы

Што гэта такое?

Міхась заблукаў у лесе недалёка ад вёскі Белая Царква і натрапіў на дзіўнага выгляду спеўныя дрэвы. Незразумелыя гукі з калонак, каляровыя інсталяцыі, каністры на галінках – пра ўсё ўбачанае мужчына запісаў ролік, дзе назваў гэтае месца «адным з самых дзіўных, у якіх ён калі-небудзь быў». Пацікавіліся, хто за ўсім гэтым стаіць. Адказ значна цікавейшы і кранальнейшы, чым здагадкі жартаўнікоў з каментароў пра «алтар для ахвярапрынашэнняў», піша «Анлайнер».

Спеўныя дрэвы – частка мемарыяльнага праекта Sad Orchestra. Ягоным аўтарам з'яўляецца Мацвей Сабураў – чалавек, які падараваў нам ужо культавы фестываль Sprava, які шмат гадоў праводзіцца ў той самай лакацыі, у лесе на беразе Чарэйскага возера. Кожнае са спеўных дрэваў – своеасаблівы помнік загінуламу музыку ці культурнаму дзеячу, які калісьці быў звязаны з фестывалем. У Sad Orchestra ужо ёсць дрэвы, прысвечаныя памяці вядомага бубнача Арцёма Залескага, авангарднага гітарыста Леаніда Нарушэвіча і рэжысёра і тэатральнага крытыка Аляксея Стрэльнікава.

– Я ва ўзросце, калі паміраюць сябры і баявыя таварышы. З многімі, каму таксама ўжо пад палтос, пры сустрэчы жартую, што хутка на пахаваннях будзем бачыцца часцей. Для мяне гэта нешта пра прыняцце смерці. У нашай культуры прынята баяцца яе. Я вось, напрыклад, бачу ў смерці нейкую важную адсечку для аналізу жыцця. Ці будзе пасля цябе нейкае «рэха»?

Мемарыяльныя дрэвы з Sad Orchestra – гэтае «рэха» літаральна забяспечваюць. Кожнае з іх абсталяванае аднаплатным мікракампутарам, дынамікам і датчыкамі руху. Усё гэта падсілкоўваецца ад сонечнай батарэі. Ідэя ў тым, што, як толькі да дрэваў падыходзіць чалавек, яны пачынаюць граць музыку і «джэміць» адно з адным.

– Нашымі сябрамі Антонам Анішчанкам і Сяргеем Краўчанкам было напісана некалькі гадзінаў розных сэпмлаў на аснове музыкі Лёні Нарушэвіча і Арцёма Залескага. Таксама я напісаў трэкі на аснове галасавых паведамленняў Лёшы Стрэльнікава, адабраных ягонай жонкай. Прайграючы гэтыя кавалачкі, дрэвы цяпер як бы імправізуюць, гуляючы адно з адным, і кожны раз выдаюць унікальную мелодыю. Яны сінхранізаваныя паміж сабой і ўмеюць падладжвацца адно пад аднаго. Горш, вядома, чым жывыя музыкі, але для дрэваў – цалкам нядрэнна.

За рэалізацыяй праекту стаяць даволі складаныя тэхнічныя ідэі, прадуманыя цэлай камандай інжынераў. За гэты год, прызнаецца Мацвей, ён «напаяўся так, што ўжо сілаў няма, і нават практычна навучыўся самастойна рабіць мікрасхемы». Выпадковы слухач нават можа паўдзельнічаць у гэтым незвычайным канцэрце: да дрэва імя Арцёма Залескага падключаны спецыяльны барабан, на якім можа пайграць чалавек, і яго гукі стануць часткай агульнай фанаграмы.

– У планах таксама навучыць адмысловую нейрасетку літаральна размаўляць голасам Лёшы. Гэта магчыма – мы ўжо займаемся гэтым пытаннем. Пасля яго засталося больш за 20 гадзінаў радыёперадачаў, так што матэрыялу даволі. Калі ўсё атрымаецца, ягоны маленькі сын літаральна зможа прыехаць і пагутарыць з татам.

У перспектыве сад зможа папаўняцца імяннымі дрэвамі іншых беларускіх артыстаў, якія заўчасна сышлі. Напрыклад, блізкія сябры мастака Захара Кудзіна ўжо ўхвалілі ідэю з'яўлення дрэва яго імя.

– Рэч, вядома, усё яшчэ ўпіраецца ў грошы. Зрабіць яшчэ адно дрэва, з улікам замовы ўсіх камплектавальнікаў, каштуе мінімум 300 даляраў. Папярэднія рабіліся за кошт прыбытку ад фэсту Sprava. Калі нам будуць дапамагаць – мы з задавальненнем прадоўжым гэтую справу.

На пытанне «хацелі б вы самі стаць дрэвам у сваім садзе, пасля смерці?» Мацвей задумаўся і адказаў:

– Вядома. Думаю, калі гэта здарыцца – мае сябры мяне не кінуць і што-небудзь прыдумаюць. Калі б я быў «памярашкам» – я б з задавальненнем злятаў у гэтае месца, паглядзець, як усё атрымалася.

– Ну, і апошняе: сам фестываль Sprava вернецца ў наступным годзе?

– Мы цяпер якраз шчыльна занятыя гэтым пытаннем. Вельмі спадзяюся, што так, – усе шанцы ёсць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com