Навукоўцы: Эйнштэйн памыляўся
16- 14.11.2024, 21:42
- 15,158
Новы выклік для фізікі.
Даследнікі з Жэнеўскага ўніверсітэта і Універсітэта Тулузы III выявілі неадпаведнасці паміж прадказаннямі агульнай тэорыі адноснасці Альберта Эйнштэйна і звесткамі праекту Dark Energy Survey (DES), прысвечанага вывучэнню цёмнай энэргіі. Вынікі, апублікаваныя ў часопісе Nature Communications, паказваюць на магчымыя адхіленні ў фундаментальных законах фізікі на маштабах, якія перавышаюць памеры Сонечнай сістэмы, піша «Хайтек»
Загадка паскоранага пашырэння Сусвету
Блізу 25 гадоў таму навукоўцы ўпершыню зафіксавалі, што Сусвет пашыраецца з паскарэннем, і гэтае адкрыццё застаецца адной з найбуйнейшых загадак сучаснай навукі. Расшыфраваць прычыну гэтай з'явы імкнуцца даследнікі ўсяго свету, правяраючы тэорыю рэлятыўнасці Эйнштэйна і вывучаючы шчыльнасць матэрыі ў космасе. Праект Dark Energy Survey дазволіў сабраць шырокія звесткі пра формы і размеркаванне сотняў мільёнаў галактык, што адкрыла новыя магчымасці для аналізу.
Гравітацыйнае лінзаванне і тэорыя Эйнштэйна
Згодна з тэорыяй Эйнштэйна, гравітацыя выклікае скрыўленне прасторы і часу, ствараючы так званыя гравітацыйныя «калодзежы», якія адхіляюць траекторыю святла. Гэтую з'яву – гравітацыйнае лінзаванне – упершыню пацвердзілі ў 1919 годзе падчас сонечнага зацьмення. Тады вымярэнні паказалі, што святло адхіляецца ў два разы мацней, чым меркаваў Ісаак Ньютан, праз улік дэфармацыі часу ў тэорыі Эйнштэйна.
Праверка тэорыі і новыя звесткі
Даследнікі з Жэневы і Тулузы выкарыстоўвалі звесткі DES для аналізу скажэння прасторы і часу ў чатырох розных перыядах гісторыі Сусвету – ад 7 да 3,5 мільярдаў гадоў таму. Паводле словаў Камілы Банвін, прафесаркі Жэнеўскага ўніверсітэта, каманда не толькі вымерала размеркаванне матэрыі, але і правяла прамыя замеры скажэнняў, каб параўнаць іх з прадказаннямі Эйнштэйна.
«Мы ўбачылі, што ў аддаленым мінулым, 6-7 мільярдаў гадоў таму, глыбіня гравітацыйных калодзежаў адпавядае прадказанням Эйнштэйна, – растлумачыў Ісаак Тутысас, астраном з Універсітэта Тулузы. – Аднак бліжэй да нашага часу, 3,5–5 мільярдаў гадоў таму, калодзежы былі драбнейшыя, чым чакалася».
Новы выклік для фізікі
Навукоўцы адзначылі, што менавіта ў гэты перыяд паскорылася пашырэнне Сусвету, і абедзве гэтыя анамаліі могуць быць звязаныя. Магчыма, на маштабах, якія перавышаюць памеры галактык, гравітацыя дзейнічае інакш, чым меркаваў Эйнштэйн. Нягледзячы на выяўленыя разыходжанні, узровень неадпаведнасці складае пакуль толькі 3 сігмы, што патрабуе далейшых даследаванняў і праверак. Для таго каб цалкам аспрэчыць тэорыю Эйнштэйна, неабходна дасягнуць узроўню неадпаведнасці 5 сігмаў.
Такім чынам, новае даследаванне ставіць пад сумнеў нашы ўяўленні пра фундаментальныя законы фізікі і адкрывае новыя далягляды ў вывучэнні цёмнай энэргіі і паскоранага пашырэння нашага Сусвету.