Як вялікі князь ВКЛ Альгерд на Маскву хадзіў
1- 15.06.2024, 19:54
- 1,946
Князь Альгерд быў выдатным палітычным дзеячам і таленавітым палкаводцам.
Вялікі князь ВКЛ Альгерд кіраваў дзяржавай 32 гады, піша planetabelarus.by. Вялікі князь літоўскі Альгерд - сын Гедыміна і княжны Яўны з Полацка, брат Кейстута, у перыяд свайго кіравання з 1345 да 1377 года значна, практычна ўдвая пашырыў межы дзяржавы. У 1318 годзе Альгерд ажэніцца з рускай князёўнай з Віцебска Марыяй - дачкой віцебскага князя Яраслава Васільевіча, нашчадка полацкай княжай галіны Рурыкавічаў. Марыя стала маці пецярых сыноў і дзвюх дачок Альгерда. Вядома, што ўсе дзеці Марыі і Альгерда раслі на праваслаўных рускіх землях і самі былі ахрышчаныя паводле праваслаўнага абраду.
Блізу 1355 года Альгерд захапіў Бранск, пасля чаго яму падпарадкаваліся і многія іншыя надзелы, на якія распадалася чарнігава-паўночнае княжанне. Усе чарнігава-паўночныя землі Альгерд падзяліў на тры надзелы: свайму сыну Дзмітрыю ён даў Чарнігаў і Трубчэўск, Дзмітрыю-Карыбуту малодшаму - Бранск і Ноўгарад-Северск, пляменніку Патрыкею Нарымунтавічу - Старадуб Северскі.
У 1362 годзе Альгерд разбіў на берагах ракі Сінія Воды (левага прытоку Паўднёвага Буга) трох татарскіх князёў Крымскай, Перакопскай і Ямбалуцкай ордаў, якія спрабавалі зноў падпарадкаваць сабе Падольскую зямлю, адваяваную ў іх бацькам Альгерда Гедымінам.
У руках Альгерда апынуўся поўны кантроль над шырокай прасторай зямлі - уся левая палова басейна Днястра, ад вусця ракі Серэт да Чорнага мора, увесь басейн Паўднёвага Буга, дняпроўскія ліманы і прастора ўверх па Дняпры да ўпадзення ракі Росі.
У 1368 годзе вялікі літоўскі князь Альгерд распачаў вялікі паход на Маскву. Знішчыўшы атрад старадубскага князя Сямёна Дзмітрыевіча Крапівы, у Абаленску разграміў князя Канстанціна Юркевіча. Разбіўшы на рацэ Тросне маскоўскі вартаўнічы полк, спешна сабраны з маскоўскіх, дзмітраўскіх і каломенскіх ратнікаў, 21 лістапада 1368 года напаў на Маскву.
Аднак Крэмль выстаяў, і праз тры дні вораг адступіў, пакінуўшы за сабой разрабаваныя і спаленыя воласці, сёлы і падмаскоўныя манастыры.
Войскі Альгерда не толькі спустошылі наваколлі горада, але і павялі ў Літву вялізную колькасць насельніцтва і жывёлу.
У 1370 годзе ўдзельнічаў у бітве пры замку Рудава, дзе разбіў войскі Тэўтонскага ордэна. У снежні 1370 года зноў падступіў да Масквы, але дзясяцідзённая аблога горада скончылася адступленнем. Князь прапанаваў замірэнне на паўгода і вярнуўся ў Літву.
Далучэнне вялізных тэрыторый былой Русі паўплывала і на назву дзяржавы. Цяпер яно называлася Вялікім княствам Літоўскім і Рускім.
Летапісцы пісалі пра князя як пра выбітнага палітычнага дзеяча, таленавітага палкаводца, які быў «разумны і любамудры, і дужы, мужны…тым і памножыся княжанні яго, як ні адзіны ад браціі яго створа, ні бацька яго Гедымін, ні дзед ягоны».
У старасці Альгерд адыходзіць ад актыўнай дзейнасці. Але спакою няма праз сталыя напады Ордэна крыжакоў. Аднак, Ордэн не мог заваяваць Вялікае княства Літоўскае, якое знаходзіла новыя сілы ў беларускіх і ўкраінскіх землях. А гэта давала магчымасць наносіць зваротныя ўдары. І Альгерд зноў узяў зброю ў рукі. У 1376 годзе ён разам з Кейстутам узначаліў паход на Прусію. Даўно краіна не ведала такога нашэсця. У адказ крыжакі распачалі паход на Упіту, які адбыўся 24 траўня 1377 года. Пры ўпаміне аб ім храніст Вартберг паведамляе і аб смерці вялікага князя: «У тым жа годзе, у той жа час памёр Альгерд».