Грэнландская памылка Трампа

Для стрымлівання Расеі і Кітая ў Арктыцы важная падтрымка саюзаў, а не іх аслабленне.

Рост узаемадзеяння Пекіна і Масквы ў Арктыцы прадстаўляе выклік нацыянальнай бяспецы ЗША, піша выданне Foreign Policy (пераклад - сайт Charter97.org).

Аднак эксперты падкрэсліваюць: для эфектыўнага адказу на гэтыя пагрозы Вашынгтону неабходна ўмацоўваць супрацоўніцтва з хаўруснікамі ў рэгіёне, а не адштурхоўваць іх, прапаноўваючы спрэчныя крокі кшталту анэксіі тэрыторый.

Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп неаднаразова выказваў жаданне «займець Грэнландыю», тлумачачы гэта неабходнасцю супрацьстаяць росту супрацоўніцтва паміж Расеяй і Кітаем у Арктыцы. «У вас паўсюль расейскія і кітайскія караблі - яны плаваюць ля Канады, у самой Грэнландыі. Мы гэтага не дапусцім», - заявіў Трамп у адным з інтэрв'ю.

Сёння геапалітычная значнасць Арктыкі ўзрастае праз раставанне льдоў, якое адкрывае доступ да прыродных рэсурсаў і новых маршрутаў, а таксама якое спрашчае запуск спадарожнікаў праз палярныя арбіты. Расея і Кітай імкнуцца выкарыстаць гэтую магчымасць, пашыраючы сваю прысутнасць і супрацоўніцтва на Крайняй Поўначы. Пры гэтым рознагалоссі ў НАТА, якія ўзніклі ў апошнія гады, гуляюць ім на руку.

Тым не менш саюз Масквы і Пекіна ў Арктыцы не з'яўляецца ні непазбежным, ні непарыўным. Да поўнамаштабнага ўварвання ва Украіну Расея сама стрымлівала амбіцыі Кітая, імкнучыся абмежаваць уплыў Пекіна ў Арктыцы. Крэмль баяўся эканамічнага і тэхналагічнага дамінавання Кітая, што падзялялі і іншыя арктычныя дзяржавы.

Але зараз, ва ўмовах міжнароднай ізаляцыі, Расея змушаная ўсё больш спадзявацца на кітайскую падтрымку. Кітайскія кампаніі падключыліся да праектаў у Арктыцы, ад якіх адмовіўся Захад, а пастаўкі расейскай нафты актыўна пераарыентуюцца з Еўропы на Усход, праходзячы праз арктычныя воды дзякуючы кітайскім ледаколам.

Паралельна ўзмацняецца і вайсковае супрацоўніцтва: расейскія і кітайскія стратэгічныя бамбавікі здзяйсняюць супольныя палёты ля берагоў Аляскі, флот і берагавая ахова праводзяць вучэнні ў Берынгавым моры, а навуковыя экспедыцыі ўсё часцей нясуць падвойную - у тым ліку вайсковую - нагрузку.

На гэтым фоне прысутнасць ЗША ў Арктыцы выглядае аслабленай. Пасля заканчэння Халоднай вайны краіна скараціла свае базы, урэзала фінансаванне і не абнаўляла інфраструктуру. У той час як Расея мае больш за 40 ледаколаў, уключаючы атамныя, а Кітай ужо пабудаваў тры, ЗША з цяжкасцю падтрымліваюць у працоўным стане адзін цяжкі ледакол.

Тым не менш Вашынгтон пачаў паступова аднаўляць патэнцыял у рэгіёне: мадэрнізуе сістэмы ранняга папярэджання і ПРА, нарошчвае актыўнасць флоту і авіяцыі. У 2021 годзе ЗША і Канада дамовіліся аб мадэрнізацыі NORAD - аб'яднанай сістэмы супрацьпаветранай абароны кантынента. І хоць адміністрацыя Трампа падтрымлівала гэтыя крокі, яго «апантанасць» Грэнландыяй, на думку аналітыкаў, адцягвала ўвагу ад рэальных пагроз.

Ключавы пункт доступу Кітая да Арктыкі знаходзіцца не ў раёне Грэнландыі, а ў вузкай Берынгавай пратоцы паміж Аляскай і Далёкім Усходам Расеі. Пакуль Масква не пускае кітайскія вайсковыя сілы ў еўрапейскую частку Арктыкі, гэты рэгіён застаецца менш уразлівым. Але калі Крэмль саступіць націску Пекіна, ЗША спатрэбяцца надзейныя хаўруснікі для стрымлівання экспансіі Кітая.

Выснова аналітыкаў адназначная: замест таго, каб спрабаваць набыць Грэнландыю, Вашынгтону варта засяродзіцца на ўмацаванні ўласных пазіцый у Арктыцы і развіцці супрацоўніцтва з супольнікамі. Толькі так можна эфектыўна стрымліваць рост уплыву Расеі і Кітая ў рэгіёне, які ўсё больш набывае стратэгічнае значэнне для будучага глабальнага балансу сіл.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com