За што рэжым забівае Вікторыю Кульшу
5- Ірына Халіп
- 13.06.2025, 10:40
- 16,496

Такім яны не даруюць.
Вікторыі Кульшы на гэтым тыдні вынеслі чацвёрты прысуд. Дакладней, агулам - пяты. Чатыры паводле артыкула 411 і адзін, самы першы, - паводле «народнага». І па тым першым прысудзе Вікторыі далі два з паловай гады калоніі. А потым «накруцілі» яшчэ чатыры – па чарзе, павольна, кожны год, незадоўга да вызвалення, яе везлі ў СІЗА паводле чарговай справы аб непадпарадкаванні адміністрацыі.
А спачатку Вікторыя Кульша старалася выконваць правілы ўнутранага распарадку, яшчэ ў Гомельскай калоніі для «першаходак». Проста аднойчы яна выпадкова не зашпіліла ніжні гузік на казённым паліто, і гэта прывяло спачатку ў ПКТ, потым у СІЗА з новым абвінавачваннем. А калі з СІЗА яна спрабавала адправіць скаргу ў генеральную пракуратуру, турэмшчыкі гэтую скаргу, з іх уласных слоў, «згубілі». І тады Кульша абвясціла сваю першую галадоўку. Гэта і быў пачатак яе адчайнага супраціву, які расцягнуўся на чатыры гады катаванняў і здзекаў, ШІЗА і ПКТ, этапаў і прысудаў.
У СІЗА Кульшы не надалі медыцынскую дапамогу, калі ў яе пачаўся маткавы крывацёк, – казалі, што адправяць у шпіталь толькі тады, калі яна будзе «на апошнім дыханні». Падкідвалі таблеткі незразумелай уласцівасці і пагражалі, што «навесяць» яшчэ і наркатычны артыкул. Калі ў Вікторыі памёр тата, ёй нічога не сказалі - чакалі яе дня нараджэння, каб крыкнуць у «кармушку» камеры: «Віншуем, твой тата памёр!» А пасля этапу ў Рэчыцкую калонію Кульшу перш за ўсё, проста з каранціну, адправілі ў штрафны ізалятар.
«Віка – крэмень», - казалі мне былыя палітвязні, якія сядзелі з Кульшай у следчым ізалятары або ў калоніі. Яна бясконца трымала галадоўкі - адзіны даступны зняволенаму спосаб супраціву, - прычым адмаўлялася не толькі ад ежы, але і ад вады. Месяцамі не выходзіла з карцара. Паліна Шарэнда-Панасюк, якая бачыла Вікторыю ў лютым, казала, што Кульша выглядае як жывы нябожчык – худая, змардаваная, яна ледзь ішла. Паліна, якая прайшла праз тыя ж катаванні, з моманту свайго вызвалення ўвесь час кажа, што Вікторыю за кратамі забіваюць.
Я спрабавала зразумець, чаму каты так ўчапіліся менавіта за Вікторыю. З Палінай усё зразумела - яна даўні вораг рэжыму. Гэтак жа, як і Статкевіч, Севярынец, Афнагель, Аўтуховіч. Гэтых не зменіш, таму выйсце адно – даць ім тэрміны большыя, каб на волі народ не баламуцілі. Але Вікторыя Кульша - не з іх.
А потым я зразумела: рэч менавіта ў тым, што Вікторыя не з іх, не з ветэранаў супраціву і «ворагаў народа». Яна жыла ціха, шчасна і спакойна. Працавала інжынерам у тэхніцы бяспекі, мела граматы ад раённай адміністрацыі. Ні ў чым не была замяшаная, нават наадварот: у 2010 годзе яна была сябрам участковай выбарчай камісіі. Гэта значыць ну зусім «іх» чалавек, лаяльны дашчэнту. І раптам у 2020 годзе гэтая добранадзейная Кульша пачынае адміністраваць пратэстны чат. І гэта - падзяка за ўсё, што для яе дзяржава зрабіла? «Мы табе, здрадніца, і грамату, і падзяку ад адміністрацыі - усё далі. Да юбілею яшчэ і гадзіннік бв падарылі або чайны сервіз разам з віншавальнай паштоўкай, а ты ад такога адмаўляешся, ды яшчэ і незразумела дзеля чаго? Згноім!»
Ворагі атрымалі свае велізарныя тэрміны. Тысячы з тых, хто апынуўся на пратэстах выпадкова, у эмацыйным парыве, - адседзелі і выйшлі. А такія, як Вікторыя Кульша, - зазнаюць катаванні яшчэ і за няўдзячнасць. За тое, што не ацанілі добразычлівасць і граматы раённай адміністрацыі. За тое, што асмеліліся сысці, ды яшчэ і не ў новыя бюракратычныя эмігранцкія структуры, а проста на вуліцу, дзеля ўласнага сумлення. За іх надзею на іншую будучыню, а не тую, якую абяцалі аўтары грамат і іх гаспадары. За лютасць і бунт.
Вікторыя Кульша выжыве і выйдзе, колькі б яе ні саджалі паводле новых абвінавачванняў. І іншыя палітвязні выйдуць. Сілы іх праклёнаў напэўна хапіла б, каб падарваць да д’ябла гэты свет, які і без таго коціцца ў бездань. Але ў іх іншыя мэты. Не выбухаць, а будаваць. Не знішчаць, а ствараць. Не помсціць, а жыць. Катам, зрэшты, гэтага не зразумець.
Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org