Ледзяны востраў у цэнтры геапалітычных амбіцый

Грэнландыю чакае бурная будучыня.

Грэнландыя - найбуйнейшы востраў у свеце, пакрыты лёдам на 80%, з насельніцтвам блізу 60 тысяч чалавек, большасць з якіх — інуіты. Аднак нягледзячы на маланаселенасць і суровы клімат, Грэнландыя зноў апынулася ў цэнтры міжнароднай увагі, піша The Economist (пераклад-сайт Charter97.org).

Цікавасць да выспы ўзмацнілася пасля заявы прэзідэнта ЗША Дональда Трампа аб жаданні набыць Грэнландыю, спасылаючыся на яе стратэгічнае значэнне і багатыя паклады карысных выкапняў. Ва ўмовах змены клімату Грэнландыя становіцца ўсё больш даступнай - раставанне льдоў адкрывае марскія шляхі і рэсурсы Арктыкі.

Гістарычна Грэнландыя перажыла мноства дамаганняў. Вікінгі пад камандаваннем Эрыка Рудога прыбылі туды ў 982 годзе, назваўшы яе «зялёнай зямлёй», каб прыцягнуць пасяленцаў. Пазней, у XVII-XVIII стагоддзях, востраў апынуўся пад кантролем Даніі і Нарвегіі. У 1721 годзе дацкі місіянер Ганс Эгедэ пачаў хрысціянізацыю інуітаў. Пасля Другой сусветнай вайны ЗША размясцілі там вайсковыя базы, выкарыстоўваючы востраў як стратэгічнае месца ў барацьбе з нацызмам і затым у халоднай вайне.

У 1979 годзе Грэнландыя атрымала аўтаномію, а ў 2009-права на самавызначэнне і кантроль над прыроднымі рэсурсамі. Аднак у 2024 годзе на выбарах перамаглі партыі, якія падтрымліваюць цесныя сувязі з Даніяй, што замарудзіла рух да поўнай незалежнасці.

Галоўная прычына цікавасці ЗША да выспы — найбуйнейшыя пасля Кітая запасы рэдказямельных элементаў, нікелю і кобальту. Акрамя таго, Арктыка становіцца арэнай глабальнага спаборніцтва: Кітай інвеставаў больш за $90 млрд у яе засваенне. Нават без змены ўладальніка, Грэнландыю чакае бурная будучыня, магчыма, насуперак волі яе народа.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com