Стой, раз, два!
16- 16.07.2025, 22:02
- 19,838

Чаму гамуе беларуская эканоміка.
Па выніках першага паўгоддзя ў Белстата ёсць для нас дзве навіны. Адна, як, добрая, а іншая лепш бы наогул не было. За чэрвень запасы непрададзенай прадукцыі на складах амаль не змяніліся. Але здарылася гэта не таму, што прадаваць сталі больш, а таму, што вырабляць сталі значна менш, піша сайт «Белорусы и рынок».
Беларуская эканоміка ўпэўнена гамуе з канца мінулага года. Яшчэ ў снежні гадавы прырост ВУП быў вышэйшы за ўсе чаканні і склаў 4%. Але ўжо са студзеня эканоміка перастала апраўдваць чаканні. За першы месяц года яна вырасла на 3,7%, да чэрвеня тэмп росту запаволіўся да 2,5%, а па выніках шасці месяцаў загамаваў да 2,1%.
І гэта, вядома, зусім не тое, чаго ўлады чакалі ад сваёй эканомікі. Таму што паводле афіцыйных прагнозаў тэмпы эканамічнага росту сёлета павінны быць прынамсі ўдвая вышэйшыя. Але рэальнасць была горшая за песімістычныя прагнозы. Прынамсі, сярэдне песімістычных, якія прадракалі прырост ВУП у дыяпазоне 2-3%. І пакуль усё ідзе да таго, што нават песімісты могуць быць пасаромленыя.
Галоўны драйвер беларускага эканамічнага росту, прамысловасць, ператварылася ў галоўны тормаз. За шэсць месяцаў прамысловая вытворчасць вырасла ўсяго на 0,3%. Але сумнеўныя дзясятыя дзелі адсотка - вынік статыстычнай інэрцыі. Калі ў першыя месяцы года беларуская прамысловасць вырабляла значна больш, чым магла прадаць.
У выніку складскія запасы перавысілі 80% ад месячнага аб'ёму вытворчасці. І паколькі знайсці ім карыснае выкарыстанне не атрымліваецца, беларускія заводы з канца вясны пачалі зніжаць вытворчасць.
Складскія запасы ад гэтага расці амаль перасталі, але паказчыкі моцна сапсаваліся. І мацней за ўсё паказчыкі сапсаваліся ў апрацоўчай прамысловасці, дзе рост за шэсць месяцаў склаў сімвалічную адну дзясятую адсотка. Прычым, мяркуючы са звестак рэгіянальнай статыстыкі, сярод асабліва пацярпелых беларуская нафтаперапрацоўка і ўсё, што з ёй звязана.
У Віцебскай вобласці, дзе размешчаны завод Нафтан, прамысловая вытворчасць скарацілася на 2,8%. Мазырскі НПЗ знізіў прамысловую вытворчасць цэлай Гомельскай вобласці на 3,1%.
Зрэшты, у іншых прадпрыемстваў, справы былі не нашмат лепшыя. Так што за травень прамысловая вытворчасць скарацілася на адзін працэнт, а ў чэрвені зменшылася ўжо на 3,2%.
У сельскай гаспадаркі падхапіць эстафетную палачку не атрымалася. За шэсць месяцаў сельгасвытворчасць скарацілася на 2,7%, а ў чэрвені дык увогуле ўпала амаль на восем. Хоць тут можна прынамсі наракаць на неспрыяльныя ўмовы надвор'я. Беларускую харчовую бяспеку падрывалі то снег, то дажджы, так што жніво пачалася ледзь не на месяцаў пазней, чым год таму. І, мяркуючы з варункаў надвор'я, ніякімі рэкордамі гэтае жніво не скончыцца.
Але калі ў адным месцы, ці нават у многіх месцах, усё зусім дрэнна, то дзе-небудзь жа абавязкова павінна быць добра. І так яно і ёсць. Зарабляць у беларускай эканомікі сёлета атрымліваецца не вельмі. Затое выдаткоўваць - з усім сваім задавальненнем.
Раздробнае тавараабарачэнне вырасла на 9%. Не вельмі вялікі сюрпрыз, улічваючы, што людзей у краіне не стае, таму рост даходаў моцна апярэджвае тэмпы эканамічнага росту.
Інвестыцыі ў Беларусі за шэсць месяцаў павялічыліся на 14%, а будаўніцтва – на дзевяць з паловай. Гэта значыць, выразная, зразумелая з часоў Пятра Пракаповіча схема: самі сабе далі грошай, і самі потым гэтыя грошы забетанавалі. Карысць ад гэтай схемы сумнеўная, але затое паказчыкі адразу ўсім відавочныя.
І менавіта гэтыя паказчыкі дазволілі падтрымліваць тэмп росту ВУП на яго цяперашнім, няхай нават і вельмі сціплым узроўні. Праўда, рост выдаткаў пры зніжэнні вытворчасці дрэнна адбіваецца на фінансавай стабільнасці. Так што пакуль усё ідзе да таго, што ў беларускай эканомікі можа не застацца ні стабільнасці, ні росту.